Tình trạng bé đói nhưng không chịu bú mẹ khiến nhiều bà mẹ lo lắng vì có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của bé. Hiểu rõ được nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết sẽ giúp các mẹ đưa ra được giải pháp xử lý tình huống này một cách hiệu quả. Hãy cùng Thanh Xuân Baby tìm hiểu kỹ hơn trong nội dung bài viết ngày hôm nay nhé.
Nguyên nhân bé đói nhưng không chịu bú mẹ
1. Từ phía bé
Bé gặp phải những vấn đề ở miệng hoặc lưỡi
Một trong những nguyên nhân phổ biến khiến bé từ chối bú mẹ là các vấn đề liên quan đến miệng hoặc lưỡi, chẳng hạn như hiện tượng dính lưỡi (tên khoa học: ankyloglossia).
Theo nghiên cứu của Viện Hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP), khoảng 4-10% trẻ sơ sinh mắc phải tình trạng này. Dính lưỡi khiến lưỡi của bé không thể cử động linh hoạt, dẫn đến việc khó hút sữa.
Ngoài ra, các bệnh lý như nấm miệng hoặc tưa lưỡi cũng có thể gây đau và khó chịu cho bé, làm bé không muốn bú.
Bé bị nghẹt mũi, khó thở
Nghẹt mũi là một tình trạng thường gặp ở trẻ sơ sinh, đặc biệt khi thời tiết lạnh hoặc bé mắc các bệnh về hô hấp như cảm cúm. Khi mũi bị nghẹt, bé sẽ gặp khó khăn trong việc thở qua mũi, điều này trực tiếp ảnh hưởng đến khả năng bú mẹ.
Theo các chuyên gia nhi khoa, trẻ sơ sinh thường có xu hướng thở bằng mũi khi bú, vì vậy nghẹt mũi sẽ làm bé cảm thấy khó chịu, thậm chí bỏ bú. Việc xử lý nghẹt mũi kịp thời bằng các biện pháp đơn giản như hút mũi hoặc làm sạch đường thở sẽ giúp bé dễ dàng bú mẹ hơn.
Bé bị trào ngược dạ dày thực quản
Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là một trong những nguyên nhân gây ra sự khó chịu ở bé khi bú mẹ.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 10-20% trẻ sơ sinh bị ảnh hưởng bởi GERD trong những tháng đầu đời. Hiện tượng này xảy ra khi lượng sữa mà bé nuốt vào bị đẩy ngược trở lại thực quản, gây ra cảm giác nóng rát hoặc buồn nôn. Điều này khiến bé không muốn tiếp tục bú, dẫn đến việc bé đói nhưng không chịu bú mẹ.
Bé chưa quen bú ti mẹ
Trong nhiều trường hợp, bé có thể từ chối bú mẹ do chưa quen hoặc cảm thấy khó khăn khi bắt đầu. Mẹ có thể giúp bé bằng cách duy trì việc bú thường xuyên, tạo sự gần gũi giữa mẹ và bé, để bé dần quen với việc bú.
Theo khuyến cáo từ các chuyên gia y tế, việc duy trì nhịp bú đều đặn sẽ giúp bé phát triển phản xạ bú tự nhiên. Đồng thời, mẹ nên cho bé bú ngay sau khi sinh để bé có thời gian làm quen với việc bú mẹ.
Môi trường xung quanh có thể làm bé phân tâm khi bú
Môi trường xung quanh bé cũng có tác động không nhỏ đến khả năng bú mẹ. Theo một nghiên cứu của Đại học Harvard, ánh sáng mạnh, tiếng ồn hoặc sự thay đổi đột ngột trong không gian xung quanh có thể khiến bé bị phân tâm và bỏ bú.
Để khắc phục điều này, mẹ nên cho bé bú trong môi trường yên tĩnh, ít ánh sáng và tạo cảm giác an toàn cho bé. Điều này giúp bé tập trung hơn vào việc bú và cảm thấy dễ chịu.
Bé bị stress
Trẻ sơ sinh cũng có thể trải qua những căng thẳng khi bú mẹ. Điều này có thể do nhiều nguyên nhân, bao gồm cả việc môi trường xung quanh quá ồn ào, ánh sáng mạnh, hoặc thậm chí là việc thay đổi đột ngột trong thói quen hàng ngày.
Các dấu hiệu bé stress khi bú có thể bao gồm việc bé liên tục quay đầu, khóc, hoặc không chịu ngậm vú.
2. Từ phía mẹ
Mẹ bị căng sữa hoặc tắc tia sữa
Căng sữa hoặc tắc tia sữa là một trong những nguyên nhân khiến bé gặp khó khăn khi bú mẹ. Khi tia sữa bị tắc, lượng sữa không chảy đều, khiến bé phải gắng sức nhiều hơn khi bú. Điều này có thể khiến bé mệt mỏi và từ chối bú.
Một nghiên cứu của Hiệp hội Y tế Quốc tế chỉ ra rằng 15-20% phụ nữ sau sinh gặp phải tình trạng tắc tia sữa, và nếu không được điều trị kịp thời, nó có thể dẫn đến viêm vú. Mẹ cần massage nhẹ nhàng ngực hoặc sử dụng máy hút sữa để giảm căng tức và giúp sữa chảy thông suốt.
Núm vú phẳng hoặc lõm
Núm vú phẳng hoặc lõm (thụt) là một vấn đề phổ biến ở phụ nữ sau sinh, ảnh hưởng lớn đến việc bé bú mẹ. Theo các chuyên gia từ Mayo Clinic, khoảng 10-15% phụ nữ gặp phải tình trạng này, khiến bé khó ngậm và bú đúng cách.
Để giúp bé bú hiệu quả hơn, mẹ có thể sử dụng các dụng cụ hỗ trợ như núm vú silicon hoặc máy hút sữa trước khi cho bé bú. Điều này giúp làm núm vú mềm hơn và dễ dàng cho bé ngậm.
Mẹ sử dụng nước hoa hoặc mỹ phẩm lúc cho con bú
Mùi hương mạnh từ nước hoa hoặc mỹ phẩm có thể khiến bé cảm thấy khó chịu và từ chối bú mẹ. Theo một nghiên cứu của Trung tâm Y tế John Hopkins, trẻ sơ sinh có khứu giác rất nhạy bén, và bé thường phản ứng mạnh với những mùi hương lạ hoặc quá nồng.
Vì vậy, mẹ nên hạn chế sử dụng các sản phẩm có mùi hương mạnh khi cho con bú, để bé không bị phân tâm và cảm thấy thoải mái hơn khi bú.
Chế độ ăn uống hoặc việc sử dụng thuốc của mẹ không khoa học
Chế độ ăn uống và thuốc mà mẹ sử dụng có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sữa mẹ, từ đó ảnh hưởng đến việc bé bú. Một số loại thực phẩm hoặc thuốc có thể làm thay đổi mùi vị của sữa mẹ, khiến bé không muốn bú.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng thực phẩm cay, nhiều gia vị hoặc đồ uống có caffeine có thể làm sữa có mùi lạ, gây khó chịu cho bé. Bên cạnh đó, mẹ nên thận trọng khi sử dụng các loại thuốc, đặc biệt là các loại thuốc có chứa thành phần không an toàn cho trẻ sơ sinh, để tránh ảnh hưởng đến chất lượng sữa.
Stress hoặc trầm cảm sau sinh của mẹ
Stress hoặc trầm cảm sau sinh của mẹ không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của mẹ mà còn ảnh hưởng đến việc sản xuất sữa và cho bé bú.
Một nghiên cứu từ Đại học Cambridge cho thấy rằng phụ nữ mắc trầm cảm sau sinh có nguy cơ cao bị giảm lượng sữa, dẫn đến việc bé khó bú hơn.
Dấu hiệu nhận biết bé đói
Khi bé đói, thường sẽ có những biểu hiện rõ ràng để mẹ nhận biết. 5 dấu hiệu phổ biến bao gồm:
- Quay đầu tìm vú mẹ: Bé thường có phản xạ quay đầu hoặc tìm kiếm xung quanh để tìm vú mẹ. Đây là dấu hiệu sớm nhất cho thấy bé đã sẵn sàng để bú.
- Mút ngón tay hoặc đồ chơi: Nếu bé mút ngón tay, nắm tay hoặc bất kỳ vật gì gần miệng, đó có thể là biểu hiện bé đang cảm thấy đói.
- Liếm môi hoặc chép miệng: Một dấu hiệu nhỏ nhưng dễ nhận thấy là bé liên tục liếm môi hoặc chép miệng như thể đang tìm kiếm thức ăn.
- Bé thức giấc và tỏ ra không yên: Bé có thể thức dậy đột ngột từ giấc ngủ và không thể tự dỗ ngủ lại, thể hiện sự khó chịu khi đói.
- Khóc to hoặc khóc kéo dài: Nếu các dấu hiệu sớm không được nhận ra, bé sẽ bắt đầu khóc to để báo hiệu nhu cầu được bú.
Giải pháp khi bé đói nhưng không chịu bú mẹ
1. Kiểm tra sức khỏe của bé
Nếu bé từ chối bú trong thời gian dài, kèm theo các dấu hiệu như sụt cân, khóc nhiều, nôn trớ hoặc khó thở, mẹ nên đưa bé đi khám bác sĩ ngay lập tức. Các chuyên gia y tế khuyến nghị rằng việc bé không chịu bú có thể là dấu hiệu của một số vấn đề sức khỏe như nhiễm trùng tai, dính lưỡi, hoặc trào ngược dạ dày thực quản. Việc kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp loại trừ các nguyên nhân bệnh lý và đảm bảo bé phát triển tốt.
2. Thay đổi tư thế cho bé bú
Tư thế cho bé bú không chỉ ảnh hưởng đến khả năng ngậm bú mà còn giúp bé cảm thấy thoải mái hơn. Một số tư thế phổ biến mà các chuyên gia khuyên dùng là:
- Tư thế nằm nghiêng: Mẹ nằm nghiêng và đặt bé nằm song song. Tư thế này giúp bé thư giãn và dễ ngậm bú.
- Tư thế ôm bóng: Bé nằm bên cạnh, đầu quay về phía vú mẹ. Tư thế này giúp bé dễ dàng ngậm được núm vú và kiểm soát dòng sữa.
- Tư thế ôm ngực: Mẹ ôm bé sát ngực, tay đỡ đầu bé, để bé cảm thấy an toàn và dễ dàng ngậm bú.
Theo nghiên cứu từ Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP), thay đổi tư thế bú giúp bé cảm thấy thoải mái hơn và có thể khắc phục tình trạng bé từ chối bú mẹ.
3. Kích thích phản xạ bú của bé
Kích thích phản xạ bú của bé là một cách hiệu quả giúp bé quay lại bú mẹ. Mẹ có thể thử 3 phương pháp sau:
- Kích thích núm vú: Mẹ có thể kích thích núm vú nhẹ nhàng bằng cách vuốt nhẹ lên má bé. Phản xạ tự nhiên của bé sẽ khiến bé tìm và ngậm núm vú.
- Sử dụng máy hút sữa: Trước khi cho bé bú, mẹ có thể sử dụng máy hút sữa để kích thích dòng sữa chảy, giúp bé dễ dàng bú hơn.
- Cho bé bú khi buồn ngủ: Khi bé buồn ngủ hoặc nửa tỉnh nửa mơ, bé thường bú một cách tự nhiên hơn vì không bị phân tâm bởi các yếu tố khác.
4. Tạo môi trường yên tĩnh cho bé bú
Một môi trường yên tĩnh, thoải mái sẽ giúp bé tập trung vào việc bú mẹ mà không bị phân tâm. Mẹ nên:
- Giảm ánh sáng mạnh: Bé dễ bị phân tâm bởi ánh sáng quá chói, mẹ có thể tắt đèn hoặc sử dụng ánh sáng nhẹ khi cho bé bú.
- Giảm tiếng ồn: Tiếng ồn lớn có thể làm bé giật mình và bỏ bú. Tạo không gian yên tĩnh bằng cách tắt tivi, radio và tránh những cuộc trò chuyện ồn ào xung quanh.
- Tạo cảm giác an toàn: Bế bé thật chặt và tạo cảm giác thân thuộc giúp bé cảm thấy an toàn hơn khi bú.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc tạo một không gian yên tĩnh giúp bé tập trung bú hiệu quả hơn và giảm tình trạng bỏ bú.
5. Cho bé bú thường xuyên hơn
Cho bé bú thường xuyên là cách tốt nhất để đảm bảo bé nhận đủ dưỡng chất và duy trì thói quen bú. Mẹ có thể cho bé bú theo nhu cầu, thông thường mỗi 2-3 giờ một lần. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), việc cho bé bú ít nhất 8-12 lần mỗi ngày giúp đảm bảo bé bú đủ lượng sữa cần thiết cho sự phát triển.
6. Sử dụng dụng cụ hỗ trợ
Trong một số trường hợp, mẹ có thể cần sử dụng các dụng cụ hỗ trợ để giúp bé bú dễ dàng hơn:
- Máy hút sữa: Sử dụng máy hút sữa để giúp kích thích dòng sữa hoặc dự trữ sữa cho bé.
- Núm vú silicon: Đối với mẹ có núm vú phẳng hoặc lõm, núm vú silicon có thể hỗ trợ bé ngậm bú dễ dàng hơn.
- Bình sữa: Trong trường hợp bé không thể bú trực tiếp từ mẹ, mẹ có thể vắt sữa và cho bé bú qua bình.
7. Kiên nhẫn và động viên bé
Sự kiên nhẫn và nhẹ nhàng trong việc động viên bé bú mẹ là điều quan trọng nhất. Mẹ có thể bế bé gần gũi hơn. Việc tiếp xúc da kề da giữa mẹ và bé giúp bé cảm nhận được sự an toàn và gần gũi, từ đó dễ dàng hơn khi bú.
Không nên ép buộc bé bú khi bé chưa sẵn sàng. Thay vào đó, hãy thử nhẹ nhàng đặt bé vào tư thế bú và để bé tự tìm đến vú mẹ khi bé muốn.
Theo các chuyên gia tâm lý trẻ em, việc tạo áp lực có thể khiến bé sợ hãi và càng từ chối bú hơn. Do đó, mẹ cần kiên nhẫn và dành thời gian để bé làm quen lại với việc bú mẹ.
Cho bé bú bình có ảnh hưởng đến việc bú mẹ không?
Nhiều bà mẹ lo lắng rằng việc cho bé bú bình sẽ khiến bé từ chối bú mẹ, và đây là điều hoàn toàn có cơ sở. Theo các chuyên gia y tế, bé có thể gặp tình trạng "nhầm lẫn núm vú" nếu mẹ cho bé bú bình quá sớm.
Do núm vú bình và núm vú mẹ có cách chảy sữa khác nhau, bé có thể cảm thấy bú bình dễ hơn và trở nên lười bú mẹ. Vì vậy, nếu mẹ có ý định cho bé bú bình, hãy đợi ít nhất 3-4 tuần sau khi bé đã quen bú mẹ để tránh tình trạng này.
Kết luận
Khi bé đói nhưng không chịu bú mẹ, điều quan trọng nhất là mẹ cần giữ bình tĩnh và kiên nhẫn. Việc tìm hiểu và nhận biết các nguyên nhân gây ra tình trạng này, từ các vấn đề về sức khỏe của bé đến môi trường xung quanh, sẽ giúp mẹ có giải pháp phù hợp. Điều chỉnh tư thế cho bé bú, tạo môi trường yên tĩnh, kiểm tra sức khỏe của bé định kỳ, và tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia khi cần thiết là những bước quan trọng giúp bé bú mẹ hiệu quả hơn.
Mỗi em bé đều khác nhau, vì vậy các bậc cha mẹ không nên quá lo lắng khi bé gặp vấn đề với việc bú mẹ. Hãy quan sát kỹ lưỡng những dấu hiệu từ bé và luôn linh hoạt trong việc thử các phương pháp khác nhau để giúp bé thoải mái hơn. Nếu tình trạng không được cải thiện, việc thăm khám bác sĩ để loại trừ các vấn đề sức khỏe là cần thiết. Cuối cùng, sự kiên nhẫn và tình yêu thương sẽ giúp mẹ và bé vượt qua giai đoạn khó khăn này.
Thanh Xuân Baby xin chúc các mẹ có một tâm lý thật vững vàng và đầy sự yêu thương để chăm sóc bé yêu ngày một khỏe mạnh.
