Trẻ bị dị ứng sữa công thức là một trong những trường hợp mà trẻ thường gặp phải trong quá trình làm quen và sử dụng loại sữa này. Khi bố mẹ phát hiện ra những bất thường ở con khi uống sữa công thức sẽ rất lo lắng và không biết nên làm gì.
Đừng lo lắng! Bài viết sau đây của Thanh Xuân Baby sẽ giúp bạn nhận biết rõ hơn các dấu hiệu trẻ bị dị ứng sữa công thức. Đồng thời, chúng tôi cũng sẽ đưa ra một số gợi ý khắc phục hiệu quả nhất. Hãy theo dõi ngay nhé!
Tại sao trẻ lại bị dị ứng sữa công thức?
Có nhiều nguyên nhân khiến trẻ bị dị ứng sữa công thức mà không phải bố mẹ nào cũng biết. Theo bác sĩ Vũ Nhật Nam - Khoa Nội Tổng hợp - Tim mạch - Lão học, Bệnh viện Quận Bình Thạnh: “Dị ứng sữa ở trẻ là tình trạng hệ miễn dịch của cơ thể phản ứng quá mức với protein trong sữa.” (Thông tin được cập nhật từ theAsianparent - Công ty Công nghệ về sức khỏe). Bên cạnh đó, theo Tổ chức Dị ứng Thế giới (World Allergy Organization - WAO), có khoảng 2 - 3% trẻ sơ sinh bị dị ứng đạm sữa bò, nguyên nhân chính gây ra tình trạng dị ứng sữa công thức.
Ngoài ra, tình trạng dị ứng sữa công thức ở trẻ còn có thể xuất phát từ một số nguyên nhân khác:
- Phản ứng với thành phần sữa: Một số bé có hệ miễn dịch nhạy cảm, dễ bị kích thích bởi protein trong sữa công thức, đặc biệt là đạm whey và casein. Khi cơ thể nhận diện những thành phần này là tác nhân lạ, nó sẽ kích hoạt cơ chế phòng vệ, gây ra phản ứng dị ứng.
- Hệ tiêu hóa chưa trưởng thành: Ở giai đoạn sơ sinh, hệ tiêu hóa của trẻ chưa hoàn thiện, chưa sản xuất đủ enzym lactase để phân giải đường lactose, hoặc gặp khó khăn trong việc tiêu hóa protein phức tạp. Điều này có thể dẫn đến tình trạng rối loạn tiêu hóa và phản ứng không mong muốn khi uống sữa công thức.
- Di truyền từ gia đình: Theo nghiên cứu của Đại học Johns Hopkins (Mỹ), trẻ có nguy cơ cao bị dị ứng sữa công thức nếu cha mẹ có tiền sử dị ứng thực phẩm, đặc biệt là đạm sữa bò, hoặc mắc các bệnh lý liên quan đến cơ địa như viêm da cơ địa, mề đay, hen suyễn.
Tham khảo: 6 dấu hiệu trẻ không hợp sữa công thức mẹ cần biết
Dấu hiệu trẻ bị dị ứng sữa công thức qua hệ tiêu hóa
Bố mẹ có thể dễ dàng nhận biết được con mình đang bị dị ứng với sữa công thức thông qua các triệu chứng thường gặp. Trong đó, chúng ta không thể không nhắc đến một số dấu hiệu cụ thể như:
Nôn trớ dữ dội hoặc nôn ra máu
Nôn chính là phản ứng đầu tiên của trẻ khi con uống phải loại sữa không phù hợp với cơ thể của mình. Nếu con chỉ bị dị ứng nhẹ thì có thể chỉ nôn ra sữa. Tuy nhiên, trong một số trường hợp bé sau khi uống sữa sẽ nôn trớ dữ dội hoặc nôn ra máu và kéo dài liên tục thì lúc này bố mẹ cần đưa con đến gặp bác sĩ ngay. Theo bác sĩ Trần Thị Kim Liên - chuyên gia tiêu hóa nhi khoa, nôn trớ kéo dài có thể dẫn đến mất nước, suy dinh dưỡng và ảnh hưởng đến sự phát triển của bé.
Tiêu chảy, phân có máu hoặc nhầy
Tiêu chảy là dấu hiệu tiếp theo cho biết rằng rất có thể con đã bị dị ứng khi uống sữa công thức. Tần suất đi ngoài của bé diễn ra thường xuyên và nhiều bất thường, kéo dài, kèm theo đó là phân có máu hoặc nhầy. Theo nghiên cứu của Viện Nhi khoa Hoa Kỳ, tình trạng này có thể gây mất nước nghiêm trọng, rối loạn điện giải. Vậy nên bố mẹ cần tìm hướng xử lý nhanh chóng để con trở lại trạng thái bình thường nhé!
Đau bụng, quấy khóc liên tục sau khi ăn
Sau khi uống sữa công thức, con bị đau bụng, có thể là trường hợp tiêu chảy như trên hoặc là đau bụng vì không tiêu hóa được. Lúc này khi sờ vào bụng con, bố mẹ sẽ thấy bụng căng cứng, chướng bụng. Nhiều trẻ sẽ quấy khóc liên tục vì con cảm thấy khó chịu, thậm chí dẫn đến việc khó thở.
Tham khảo thêm: Nguyên nhân trẻ uống sữa công thức đi ngoài màu xanh rêu
Dấu hiệu dị ứng sữa công thức qua da
Không chỉ hệ tiêu hóa mà da cũng là một trong những bộ phận thể hiện rõ rệt các dấu hiệu khi trẻ bị dị ứng với sữa công thức. Các triệu chứng trên làn da sẽ xuất hiện khi cơ thể sẽ giải phóng histamin nếu bị dị ứng.
Phát ban và mề đay
Theo Hiệp hội Da liễu Mỹ (AAD), phát ban dị ứng do sữa thường xuất hiện trong vòng vài giờ sau khi trẻ tiêu thụ sản phẩm có chứa đạm sữa bò. Mặt, chân, tay, thậm chí là toàn thân của bé sẽ có những nốt mẩn đỏ, đây có thể là ban đỏ hoặc mề đay. Nhẹ thì bé chỉ ngứa ngáy, khó chịu nhưng nặng hơn thì chúng lan rộng ra và kéo dài nhiều ngày.
Tham khảo thêm: Top 8 sữa mát chống táo bón cho trẻ dưới 1 tuổi giúp bé tăng cân
Viêm da cơ địa (eczema)
“Viêm da cơ địa là một trong những biểu hiện phổ biến của trẻ bị dị ứng sữa” - Theo Tổ chức Dị ứng và Hen suyễn Mỹ (AAFA). Lúc này bố mẹ sẽ thấy trên làn da của con khô, nứt nẻ, bong tróc hoặc các vết đỏ sần sùi. Vùng má, cổ, khủy tay, đầu gối là những vị trí thường bị viêm nhất nếu con uống sữa công thức bị dị ứng.
Sưng
Mặt, môi, mí mắt của con có thể sẽ sưng lên nếu như con bị dị ứng với một trong các thành phần của sữa công thức. Nếu trẻ dị ứng nặng với sữa thì sẽ bị sưng toàn bộ khuôn mặt của mình. Thậm chí trẻ có thể bị khó thở do sốc phản vệ và cần được đưa đến bác sĩ ngay.
Dấu hiệu dị ứng sữa công thức qua hệ hô hấp
Hệ hô hấp rất là quan trọng cho sự phát triển của trẻ. Nếu như chẳng may bị dị ứng với sữa công thức, con sẽ xuất hiện một số triệu chứng liên quan đến đường hô hấp như:
Khó thở, thở khò khè
Khó thở, thở khò khè chính là dấu hiệu bé dị ứng sữa công thức liên quan đến hệ hô hấp. Sau khi con uống sữa bạn sẽ nghe thấy hơi thở của con rít lên như tiếng huýt sáo, thở khó,... Đó có thể là do đường thở của bé đã bị tắc nghẽn một phần, co thắt, khiến con phải thở gấp.
Nghẹt mũi, sổ mũi
Các triệu chứng liên quan đến đường hô hấp như nghẹt mũi, sổ mũi mà không rõ nguyên nhân. Tình trạng này kéo dài mặc dù không bị nhiễm trùng thì đây cũng chính là một trong những phản ứng dị ứng sữa ở trẻ.
Ho liên tục
Dù con không bị cảm hay bị viêm phế quản, viêm phổi nhưng vẫn ho liên tục, dai dẳng thì có thể là do con bị dị ứng sữa công thức. Đây có thể là dấu hiệu viêm đường hô hấp do phản ứng miễn dịch với protein sữa.
Dấu hiệu bé dị ứng sữa công thức qua các biểu hiện khác
Ngoài các vấn đề liên quan đến hệ tiêu hóa, làn da và đường hô hấp thì bố mẹ còn có thể nhận biết con bị dị ứng với sữa công thức qua một số dấu hiệu khác. Bao gồm:
Quấy khóc dai dẳng, khó dỗ dành
Khi bị dị ứng với protein trong sữa công thức thì con sẽ bị đau bụng hoặc sức khỏe không như trước, khó chịu. Vậy nên con sẽ quấy khóc liên tục, cả đêm lẫn ngày, khó dỗ dành.
Mệt mỏi, lừ đừ
Khi con bị dị ứng với sữa công thức có thể sẽ trở nên mệt mỏi, người uể oải, lừ đừ. Bố mẹ sẽ thấy con không linh hoạt, không năng động, thiếu sức sống hay vui vẻ như ngày thường. Điều này có thể do con không khỏe, khó chịu bởi các thành phần trong sữa đã dung nạp vào cơ thể.
Chậm tăng cân hoặc sụt cân
Một biểu hiện của phản ứng dị ứng sữa công thức nữa đó chính là chậm tăng cân hoặc sụt cân. Khả năng hấp thu dinh dưỡng của bé cũng sẽ giảm đi, cơ thể không nhận đủ dưỡng chất cần thiết. Vậy nên con không thể tăng cân như đúng chuẩn, thậm chí là sụt.
Phải làm gì khi trẻ có dấu hiệu dị ứng sữa công thức?
Trong trường hợp bé nhà bạn xuất hiện các dấu hiệu dị ứng sữa công thức thì bố mẹ nên bình tĩnh để đưa ra các cách xử lý tốt nhất. Từ đó tránh được sự chậm trễ hay các sự cố đáng tiếc. Một số điều mà bố mẹ cần làm đó là:
- Ngừng ngay loại sữa công thức mà mẹ đang cho con uống để tránh làm tình trạng trầm trọng hơn. Thay vào đó mẹ hãy cho con bú hoàn toàn bằng sữa mẹ (Nếu lượng sữa mẹ đủ cung cấp).
- Theo dõi các triệu chứng của trẻ sau khi uống sữa công thức để kịp thời báo lại với bác sĩ để tìm ra nguyên nhân thật sự và cách điều trị hiệu quả.
- Đưa trẻ đến cơ sở y tế để được bác sĩ tư vấn, xác định nguyên nhân và hướng xử lý phù hợp.
- Thay đổi loại sữa khác phù hợp với cơ thể của bé thông qua sự tư vấn của chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ.
- Để đảm bảo sự phát triển toàn diện của trẻ, bố mẹ nên điều chỉnh lại chế độ dinh dưỡng cho con bổ sung các thực phẩm giàu canxi, vitamin D và các dưỡng chất cần thiết.
- Nhanh chóng đưa trẻ đến bác sĩ khi con gặp các trường hợp dị ứng nặng.
Cách chọn sữa phù hợp để giúp trẻ tránh được tình trạng dị ứng
Sữa công thức là thức ăn thay thế sữa mẹ tốt nhất và được sử dụng nhiều nhất. Thế nhưng, để tránh được tình trạng dị ứng, bố mẹ cần chọn sữa theo các tiêu chí sau:
Chọn sữa theo độ tuổi
Ở mỗi độ tuổi của bé thì cơ thể của con sẽ có nhu cầu dinh dưỡng riêng nên việc chọn sữa công thức theo độ tuổi cũng vô cùng cần thiết. Trong đó sẽ bao gồm một số loại sau:
Sữa dành cho trẻ sinh non: Sữa dành cho nhóm trẻ này cần chứa hàm lượng năng lượng cao từ 0,70 - 0,75 Kcal/ml cùng với lượng protein dồi dào để hỗ trợ phát triển. Một số loại sữa chuyên biệt dành cho trẻ sinh non gồm: Frisolac Premature, Similac Special Care, Enfalac Premature.
Sữa cho trẻ từ 0 – 6 tháng tuổi: Thành phần dinh dưỡng dành cho trẻ sơ sinh cần được cân đối, dễ tiêu hóa và hấp thu. Mẹ nên chọn những sản phẩm có công thức gần với sữa mẹ, cung cấp đủ dưỡng chất thiết yếu giúp bé phát triển toàn diện.
Sữa cho trẻ từ 6 – 12 tháng tuổi: Khi bé bước vào độ tuổi ăn dặm, chế độ dinh dưỡng có sự thay đổi, sữa vẫn đóng vai trò quan trọng nhưng không còn là nguồn cung cấp năng lượng duy nhất. Lúc này, mẹ nên chọn loại sữa giúp bổ sung dưỡng chất phù hợp, tránh dư thừa năng lượng dẫn đến tăng cân quá mức.
Chọn sữa theo tình trạng dinh dưỡng & sức khỏe của bé
Trẻ biếng ăn, thiếu cân: Chọn sữa cao năng, sữa nguyên kem giúp bổ sung nhiều calo và protein, hỗ trợ tăng cân.
Trẻ có nguy cơ béo phì: Ưu tiên sữa ít béo, sữa tách bơ, sữa bột không béo để kiểm soát cân nặng nhưng vẫn đảm bảo dinh dưỡng.
Trẻ sinh non, thiếu tháng: Cần sữa chuyên biệt giàu năng lượng và protein, nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi chọn.
Nhóm sữa dành cho các nhu cầu đặc biệt
Sữa thủy phân hoàn toàn (EHF): Đạm sữa phân tách nhỏ giúp dễ tiêu hóa, phù hợp cho trẻ dị ứng mức trung bình - nặng.
Sữa đạm thủy phân một phần (PHF): Giảm nguy cơ dị ứng, không dùng cho trẻ dị ứng nặng.
Sữa amino acid (AAF): Dành cho trẻ dị ứng nặng, cung cấp protein ở dạng axit amin.
Sữa thực vật (đậu nành): Thay thế sữa bò, không dùng cho bé dưới 6 tháng nếu không có chỉ định bác sĩ.
Sữa không chứa đường lactose: Dành cho trẻ nhạy cảm với lactose, tránh đầy hơi, tiêu chảy.
- Gốc động vật: Dumex Lactose-Free, Similac Lactose Free, Enfalac Lactose Free.
- Gốc thực vật: Prosobee, Nursoy, Isomil.
Sữa cho trẻ bị trào ngược: Bổ sung tinh bột gạo hoặc chất làm đặc giúp giảm nôn trớ, hỗ trợ tiêu hóa.
Sữa không chất béo: Ít năng lượng, không cholesterol, phù hợp cho trẻ cần bổ sung canxi mà không tăng cân hoặc mắc bệnh lý rối loạn chuyển hóa, tiểu đường.
Chọn sữa theo thương hiệu
Hiện nay, có nhiều thương hiệu sữa được tin dùng trên thị trường. Một số thương hiệu nổi bật gồm: Meiji (Nhật Bản), Friso (Hà Lan), NAN (Thụy Điển), Nutifood (Việt Nam), Physiolac (Pháp),... Mẹ nên lựa chọn sữa dựa trên thành phần dinh dưỡng phù hợp với bé và điều kiện kinh tế gia đình.
Trên đây là các thông tin về dấu hiệu trẻ bị dị ứng sữa công thức mà bố mẹ có thể tham khảo. Khi chăm sóc con và chọn sữa công thức cho bé, mẹ cần tham khảo và tìm hiểu kỹ các thành phần sữa phù hợp để con tránh khỏi các tình trạng dị ứng. Ngoài ra, tại Thanh Xuân Baby còn có nhiều loại sữa công thức được nhập khẩu trực tiếp từ các thương hiệu nổi tiếng, an toàn cho sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ.
